Firma z grupy
8.3 (11614 opinii)
Trzykrotnie wybrany najlepszym trenerem w Holandii
Ponad 550 000 osób ma wsparcie
Ponad  35  placówek edukacyjnych w Holandii
Nowoczesna platforma New Heroes Academy. Szkolenia online.
Ciekawostki, Techniki uczenia

Jak się uczyć efektywnie? Wybrane zasady i techniki uczenia się

Anna Zaborowska-Bartoszek
2025-09-16 Ciekawostki, Techniki uczenia

Zakuć, zdać, zapomnieć – ta metoda może okazać się mało skuteczna. Zgodnie z krzywą zapominania już po tygodniu bez powtórek w głowie zostaje zaledwie 25% materiału. Jeśli chcesz, aby Twoja nauka była efektywna, a czas, który jej poświęcasz – owocny, jesteś w dobrym miejscu. Poznaj 5 zasad oraz 9 technik uczenia się tak, aby nie tylko trwale zapamiętać, ale też dogłębnie zrozumieć informacje, włączyć je w zasób wiedzy, którą już masz, i móc po nie sięgnąć, gdy tylko będą potrzebne.

Co to znaczy uczyć się efektywnie?

Efektywna nauka to taka, po której wiedza zostaje w głowie na długo i możesz z niej korzystać. Rezultatem efektywnej nauki jest nie tylko zapamiętanie, ale też zrozumienie i trwałe włączenie zapamiętanej treści do zasobów tzw. pamięci długotrwałej.

Efektywne uczenie się to świadomy proces. Warto zacząć od odnalezienia swojego celu nauki oraz motywacji do jej regularnego podejmowania. Zastanów się, co chcesz osiągnąć: zdać egzamin? Uzyskać certyfikat, aby dostać pracę za granicą? Przemyśl też, co będzie Cię napędzało i jak możesz podsycać swoją motywację. Wreszcie przystąp do planowania procesu nauki. W dalszej części artykułu znajdziesz informacje, co wziąć pod uwagę, aby plan był łatwy do wdrożenia i skuteczny.

Pamiętaj, że dla efektywności nauki istotny jest dobór metod zgodnych z Twoim stylem uczenia się, potrzebami i możliwościami, a przede wszystkim systematyczność.

Dlaczego samo nauczenie się na pamięć to za mało? Bo to tylko pierwszy etap bardziej złożonego procesu nauki.

Jak podają autorzy publikacji: „Co pomaga uczniom się uczyć? 10 najważniejszych wniosków':

Dzięki badaniom z zakresu neuronauki wiemy, że uczenie się przebiega w 3 fazach:

  • kodowanie, czyli celowe zapamiętywanie (z nastawieniem na zapamiętanie, choć często zapamiętujemy informacje bez celowego nastawienia),
  • konsolidacja, czyli przechowywanie oraz integrowanie i przebudowywanie pamięci
  • przywoływanie, czyli uzyskanie dostępu do informacji w razie potrzeby.

Wiele osób poprzestaje na etapie kodowania, podczas którego zapamiętuje informacje. Ponieważ jednak nie integruje ich z innymi zasobami pamięci, nie może ich potem przywołać i skorzystać z nich np. podczas egzaminu. Taka nauka jest więc nieskuteczna.

Prosty przepis na skuteczne uczenie się, po którym nowa wiedza staje się Twoim stałym zasobem, mógłby wyglądać tak:

💡 Efektywne uczenie = cel + motywacja + systematyczność + dobrze dobrane metody nauki

Przyjrzyj się bliżej temu procesowi i sprawdzonym technikom efektywnego uczenia się.

6 kluczowych zasad efektywnej nauki

Zanim odkryjesz konkretne techniki, spośród których każdy może wybrać te, które odpowiadają mu najbardziej, poznaj ogólne zasady efektywnej nauki. Jeśli je wdrożysz, przyswajanie wiedzy stanie się łatwiejsze, niezależnie od tego, po którą technikę sięgniesz. Oto jak możesz sobie pomóc.

1. Optymalizuj środowisko nauki

Miejsce, w którym się uczysz, powinno sprzyjać koncentracji. Wyeliminuj rozpraszacze, a w szczególności ekrany. Badania dowodzą, że nawet odwrócony telefon leżący poza zasięgiem wzroku i ręki, ale w tym samym pomieszczeniu, obniża koncentrację. Dla skutecznej nauki możesz więc zostawić smartfon w innym pomieszczeniu, włączyć tryb samolotowy albo tryb skupienia. Przez godzinę Twojej cyfrowej nieobecności świat nie przestanie się kręcić, a Ty łatwiej wejdziesz w pracę głęboką.

Do nauki miej pod ręką tylko to, co niezbędne w danym dniu. Dzięki temu unikniesz multitaskingu. Przeskakiwanie między zadaniami nie sprzyja koncentracji. Zdecydowanie korzystniej jest rozpoczynać nową rzecz po zamknięciu pracy nad poprzednią albo po upływie przeznaczonego na nią czasu.

Zadbaj o porządek i miłą atmosferę w miejscu nauki – dosłownie i w przenośni. Pomocne będą: przewietrzenie pokoju, przyjemne światło, miły, ale niezbyt mocny zapach, łagodna muzyka albo cisza – zależnie od tego, co wolisz, a także wygodne siedzisko i biurko.

W ramach przygotowywania miejsca do nauki poproś też domowników, aby na czas Twojej cichej pracy nie kursowali po pomieszczeniu ani nie zagadywali Cię bez pilnej potrzeby. Dla efektywności nauki istotne jest też ograniczenie hałasu.

Obserwuj, jak czujesz się w swoim miejscu do nauki, czy Twoja koncentracja i uważność maleją, czy rosną w takim otoczeniu. Dostosowuj je do swoich potrzeb. Pamiętaj, że mogą one zmieniać się w czasie.

2. Zadbaj o swoje ciało

Procesy poznawcze, jak zapamiętywanie, konsolidacja czy przywoływanie informacji, rozgrywają się w ciele. Jeśli jest ono w kiepskiej formie, uczenie się nie będzie wydajne. Zadbaj więc o podstawy: wyśpij się, nawodnij, zjedz wartościowy posiłek. Przed nauką pomocna może być lekka aktywność fizyczna, która poprawi ukrwienie tkanek i dotleni mózg.

Pamiętaj o komforcie w czasie nauki: czyste i wygodne ubranie, wygodna pozycja nieobciążająca kręgosłupa, świeże powietrze i ulubiona herbata pod ręką uprzyjemnią chwile nad nowym materiałem i ograniczą rozproszenie.

3. Dbaj o regenerację i przerwy

Przerwy to regeneracja mózgu. Są niezbędne do jego prawidłowego działania. Przerwy od nauki przywracają koncentrację, zwiększają uważność oraz usprawniają przyswajanie wiedzy. Zapobiegają też wypaleniu, dzięki czemu sumarycznie możesz poświęcić więcej czasu na dane zagadnienie bez mentalnego przemęczenia.

Przerwy od nauki warto przeznaczyć na drzemki i sen, aktywność fizyczną na świeżym powietrzu czy coś, co zupełnie oderwie Cię na pewien czas od przedmiotu nauki. Nie tylko zwiększą jej efektywność, ale też będą elementem troski o zdrowie psychiczne.

Jak często robić przerwy od nauki? To zależy od wieku. Jeśli jesteś osobą dorosłą, Twoja koncentracja może utrzymywać się nawet godzinę w sprzyjających warunkach. Nie jest jednak stała. Największe skupienie przypada na pierwsze 10 minut, następnie szybko opada o jakieś 40% i pozostaje względnie stałe aż do 45. minuty nauki, po czym gwałtownie maleje niemal do zera. Twój idealny cykl nauki może wyglądać nieco inaczej.

Jeśli jeszcze nie wiesz, jak długo możesz utrzymywać uwagę bez obniżania wydajności zapamiętywania informacji, zacznij od cyklu pomodoro. Składa się on z czterech sesji pracy po 25 minut. Między nimi jest po 5 minut przerwy, a ostatnia, czwarta przerwa, trwa kwadrans. Oto schemat pomodoro:

  • 25 minut nauki
  • 5 minut przerwy
  • 25 minut nauki
  • 5 minut przerwy
  • 25 minut nauki
  • 5 minut przerwy
  • 25 minut nauki
  • 15 minut przerwy.

4. Planuj naukę i zarządzaj czasem efektywnie

Efektywna nauka to świadomy proces, a takie procesy wymagają planowania – w tym przeznaczania na nie określonego czasu, a następnie zarządzania nim. Jak to zrobić?

  1. Materiał podziel na zagadnienia. Jedno zagadnienie to jedna lekcja. Jeśli masz deadline, uwzględnij go w terminarzu nauki.
  2. Jeśli nie masz ostatecznego terminu opanowania treści, wyznacz go sobie. Deadline nada ramy Twojej nauce i ułatwi śledzenie postępów. Podniesie także motywację, zwłaszcza jeśli powiążesz go z nagrodą.
  3. Zarządzaj czasem nauki. Możesz skorzystać z techniki pomodoro, zasady Pareto i innych sprawdzonych sposobów, dzięki którym każda minuta będzie dobrze wykorzystana.

5. Powtarzaj regularnie

Jak podaje Bartek Kłosiński, autor bloga Jak Się Uczyć: Bez powtórek tracimy 80% informacji w ciągu 24 godzin. Dzień po nauce bez powtarzania zostaje Ci w głowie tylko 20% treści! Aby uniknąć tych strat i coraz mocniej zakorzeniać wiedzę, zaplanuj powtórki. Uznaj je nie za przykry dodatek do nauki, lecz jej stały element – bo tym w istocie są.

Pierwszą powtórkę zrób w ciągu 24 godzin od rozpoczęcia nauki konkretnej partii materiału. Następnie stopniowo zwiększaj odstęp czasowy, a ostatnie powtórki niech przypadają co 3–6 miesięcy. Przykładowy harmonogram powtórek znajdziesz w sekcji poświęconej technice spaced repetition.

Przy powtórkach pomocne mogą być rozmaite metody i techniki, np. pomodoro (do wyznaczania czasu powtórek), fiszki, testowanie siebie czy też uczenie innych.

6. Łącz techniki skutecznego uczenia się

Łączenie technik, metod i podejść, a także miksowanie treści oraz uczenie się tych samych rzeczy z różnych perspektyw dostarcza bardziej różnorodnych bodźców, co dodatkowo stymuluje pamięć. Znajomość wielu technik efektywnej nauki, zmienianie ich oraz łączenie ułatwia zarówno zapamiętywanie, jak i integrowanie nowych informacji w pamięci. Dlatego w dalszej części artykułu otrzymasz pokaźny zasób technik efektywnego uczenia się. Nie poprzestawaj na jednej!

/assets/images/blog/6-zasad-efektywnej-naukiwebp.webp

9 technik skutecznego uczenia się

Im większe zaangażowanie w powtórkę, tym lepsze jej rezultaty. Dlatego do uczenia się warto sięgać po metody aktywne, bazujące na testowaniu i odtwarzaniu wiedzy, a nie tylko ponownym czytaniu czy słuchaniu tego samego materiału. Skuteczne jest także nauczanie innych oraz dodawanie komponentu emocjonalnego.

Porównanie aktywnych i pasywnych technik uczenia się

Czym różnią się aktywne i pasywne techniki uczenia się? Zobacz na przykładach i zastanów się – które z nich wydają Ci się łatwiejsze, przyjemniejsze i skuteczniejsze?

Rodzaj uczenia się Technika Charakterystyka Przykład
Aktywne Sprawdzanie z pamięci Uczeń samodzielnie próbuje sobie przypomnieć informacje bez zaglądania do notatek Odpowiadanie na pytania po nauce bez pomocy książki
Wyjaśnianie samemu sobie Uczeń tłumaczy materiał własnymi słowami Opowiadanie sobie tematu tak, jakbyś miał(-a) go nauczyć kogoś innego
Uczenie innych Przekazywanie wiedzy komuś innemu Tłumaczenie koledze trudnego zagadnienia
Fiszki (np. Anki) Systematyczne testowanie siebie, często w systemie powtórek rozłożonych w czasie Przeglądanie fiszek z pytaniami i odpowiadanie z pamięci
Przeplatanie tematów Mieszanie różnych tematów w jednej sesji nauki Nauka biologii, potem chemii, potem znów biologii
Zadawanie sobie pytań Krytyczne myślenie i aktywne analizowanie materiału 'Dlaczego to działa tak, a nie inaczej?'
Pasywne Czytanie notatek/książek Bierne przyswajanie informacji Przeglądanie podręcznika bez robienia notatek
Podkreślanie Zaznaczanie ważnych fragmentów tekstu Zakreślanie zdań markerem
Słuchanie wykładów bez notowania Odbieranie informacji bez aktywnego przetwarzania Siedzenie na wykładzie i tylko słuchanie
Przepisywanie notatek Powielanie treści bez przetwarzania Przepisywanie definicji słowo w słowo z podręcznika
Oglądanie filmików edukacyjnych Bierne oglądanie bez zatrzymywania się i zadawania pytań Oglądanie YouTube'a 'w tle' bez skupienia

Masz już obraz tego, czym jest aktywne uczenie się. Przyjrzyjmy się bliżej konkretnym metodom.

1. Techniki active recall. Wzmacniaj aktywne przetwarzanie wiedzy

Active recall, czyli aktywne przywoływanie, polega na tym, aby samodzielnie, bez zaglądania do notatek, przypomnieć sobie to, czego się nauczyłeś(-aś). Można to zrobić na wiele sposobów. Do active recall zaliczymy parafrazowanie treści, powtórki z fiszkami, uczenie innych, sprawdziany z pytaniami otwartymi – wszystko to, co wymaga od Ciebie przypomnienia sobie materiału bez podpatrywania go w źródle.

Przykłady active recall:

  1. Ucząc się słówek z angielskiego, zamiast tylko je przeglądać, zakryj tłumaczenie i sprawdź, czy potrafisz je samodzielnie przetłumaczyć.
  2. Przygotowując się do egzaminu, wypisz pytania, które mogłyby pojawić się na teście, a potem odpowiedz na nie z pamięci.
  3. Masz do wygłoszenia referat? Zapisz na kartce główne punkty i spróbuj wygłosić go, mając tylko ten szkielet.
  4. Poproś bliską osobę, aby Cię przepytała.

2. Głębokie przetwarzanie wiedzy (deep encoding)

Deep encoding, czyli tzw. głębokie uczenie się, polega na wiązaniu informacji z jej znaczeniem. Pozwala to łączyć świeżo poznawane zagadnienia z już posiadaną wiedzą, poszerzać kontekst i szukać zastosowań oraz przetwarzać informację na wiele sposobów. To wspiera zapamiętywanie i zwiększa zaangażowanie zarówno intelektualne, jak i emocjonalne. Oto przykłady, jak może różnić się głębokie uczenie się od tradycyjnego podejścia do nauki:

Zadanie 'Płytkie' tradycyjne uczenie się Głębokie uczenie się
Uczysz się o fotosyntezie Zapamiętujesz definicję słowo w słowo Tłumaczysz innej osobie, jak fotosynteza działa i dlaczego jest kluczowa dla życia na Ziemi
Nowe słowo po angielsku Zapamiętujesz tylko tłumaczenie Tworzysz zdanie z tym słowem, łączysz z innym znanym słowem lub sytuacją
Definicja z psychologii Przepisujesz ją z podręcznika Próbujesz wyjaśnić jej zastosowanie w codziennym życiu

Głębokie przetwarzanie wymaga aktywnego podejścia. Jego skuteczność wynika z tego, że operacje przeprowadzane na informacjach owocują ich silniejszym zakodowaniem. Zdecydowanie więcej zapamiętasz, opracowując materiał. Oto jak uruchomić głębokie przetwarzanie wiedzy:

  • Twórz notatki własnymi słowami.
  • Zadawaj sobie pytania i odpowiadaj na nie, np.: Jak mogę to wykorzystać w praktyce? Gdzie już się z tym zetknąłem? Jak mogę wyjaśnić to prościej? Dlaczego to jest ważne?
  • Twórz przykłady ilustrujące to, czego się uczysz.
  • Rysuj to, o czym czytasz (np. schematy procesów, tabele obrazujące podział i inne).

To najprostsze sposoby na to, aby uczyć się z użyciem głębokiego przetwarzania wiedzy. Wiele metod skutecznego uczenia się bazuje właśnie na deep encodingu.

3. Technika Cornella. Rób notatki, które ułatwią naukę

Robienie notatek wpisuje się w aktywne i głębokie przetwarzanie – jeśli słuchasz i notujesz albo wypisujesz najważniejsze zagadnienia z książek, zapamiętujesz lepiej. Z notatek możesz wycisnąć jeszcze więcej, a zarazem zrobić z nich doskonałe materiały powtórkowe, jeśli wykorzystasz technikę Cornella.

Technika Cornella polega na przygotowywaniu notatek w określony sposób. Kartkę dzieli się na sekcje:

  • A – poziome pole u góry – miejsce na tytuł, temat czy inny identyfikator, dzięki któremu od razu wiesz, czego dotyczą notatki. Możesz też umieścić tam datę.
  • B – pionowe pole szerokie na ⅔ kartki od jej prawego marginesu. To miejsce na notatki. Nie ma go dużo, co wymusza upraszczanie informacji. Możesz notować w punktach, rysować – wszystkie chwyty dozwolone!
  • C – pionowe pole obok pola B, na ⅓ kartki. Tutaj notuj słowa kluczowe, najważniejsze myśli, a także pytania, na które odpowiedzi dostarcza notatka z pola B. To coś w rodzaju spisu treści i podsumowania dla tej notatki.
  • D – poziome pole na dole kartki – obszar podsumowań i wniosków. Zapisz tu krótką syntezę. Ważne, aby była ona zrozumiała nawet w oderwaniu od pól: A, B i C.

Efekt? Notatki łatwe do zidentyfikowania (pole A), po których łatwo się poruszać (pole B), szybko się je przegląda (pole C). Wielokrotne przetwarzanie informacji zapewnia głębokie utrwalenie i aktywne zapamiętywanie. Sekcji D możesz użyć do szybkich powtórek.

/assets/images/blog/technika-cornella.webp

4. Spaced repetition. Powtarzaj w odstępach czasu

Powtarzanie jest niezbędne do trwałego zapamiętywania. Powtórki materiału są elementem każdej techniki efektywnego uczenia się. Wynika to wprost z tego, jak działa nasz mózg: nie utrwala zbyt dobrze jednorazowo przyjętych informacji. Jeśli nie pojawiają się one ponownie, są szybko zapominane. Tempo tego zapominania obrazuje tzw. krzywa zapominania. Po 6 dniach w głowie zostaje zaledwie 25% informacji, na których Ci zależało. Jeśli nie powtarzasz, marnujesz ¾ czasu poświęcanego na naukę.

Technika spaced repetition, czyli metoda powtórek rozłożonych w czasie, wykorzystuje wiedzę o tym, jak działa zapominanie, aby mu przeciwdziałać. Jej istotą jest zaplanowanie powtórek w rosnących odstępach czasu w newralgicznych momentach, zanim informacje wyparują z pamięci.

Przykładowy schemat powtórek zgodny z techniką spaced repetition może wyglądać następująco:

Powtórka 1 20 minut od nauki
Powtórka 2 Dobę po nauce
Powtórka 3 2–3 dni później
Powtórka 4 Po tygodniu
Powtórka 5 Po 2–3 tygodniach
Powtórka 6 Po 2–3 miesiącach

Te powtórki interwałowe uwzględnij w swoim harmonogramie nauki i wpisz w kalendarz. Do powtarzania możesz wykorzystywać różne techniki, jak np.: fiszki, active recall czy samotestowanie.

/assets/images/blog/spaced-repetition.webp

5. Twórz spersonalizowane powiązania

Uruchom wyobraźnię! Będzie Ci potrzebna do tworzenia Twoich osobistych skojarzeń i powiązań oraz wizualizacji. Zabawne, zaskakujące obrazy w głowie, które połączysz z informacjami, są znacznie bardziej angażujące i łatwiej zapadają w pamięć. Pamiętaj, że im bardziej osobiste skojarzenia, im bardziej Twoje, tym lepiej. Większą skuteczność mają też obrazy absurdalne i śmieszne. Oto przykłady takich spersonalizowanych powiązań między informacjami a skojarzeniami, obrazami i fantazjami:

  • Aby utrwalić datę bitwy pod Grunwaldem (1410), wyobraź sobie szarżującego rycerza z ogromnym zegarkiem, który krzyczy: „czternasta dziesięć!' zamiast: „do boju!'.
  • Jeśli chcesz zapamiętać zasadę Pareto i jej zastosowanie w życiu zawodowym, wyobraź sobie, że masz 100 ziaren, ale tylko 20 z nich zrobionych jest z prawdziwego złota. Twoim zadaniem jest wyszukać 20 „złotych ziaren' w skrzynce mailowej.

6. Ucz innych! Technika Feynmana, czyli nauka przez nauczanie

Ta metoda skutecznego uczenia się zakłada, że aby przekazywać komuś wiedzę, trzeba sprawnie poruszać się po zagadnieniu i dobrze je rozumieć. Jednocześnie uczenie innych jest formą powtórki. Technika Feynmana korzysta zarówno z deep encodingu, jak i aktywnego uczenia się.

Aby czerpać korzyści z tej metody, nie musisz mieć partnera. Możesz wyobrażać sobie, że jesteś nauczycielem. Oto jak uczyć się techniką Feynmana krok po kroku:

  1. Wybierz temat.
  2. Wyobraź sobie, że przedstawiasz to zagadnienie komuś, kto pierwszy raz się z nim styka.
  3. Spisz to, co wiesz, oraz wynotuj te miejsca, w których masz braki.
  4. Uzupełnij luki w wiedzy i ponownie objaśnij materiał swojemu wyobrażonemu uczniowi.

7. Zmieniaj kontekst nauki

Jedno zagadnienie może być ujęte z różnych perspektyw, a informacje wcielane w życie w najróżniejszych kontekstach. Jeśli np. uczysz się, jak udzielać feedbacku, możesz patrzeć na to z perspektywy psychologicznej, komunikacyjnej, menedżerskiej, kulturowej lub relacyjnej.

  • Z perspektywy psychologicznej – zastanawiasz się, jak feedback wpływa na motywację, samoocenę i opór psychiczny odbiorcy.
  • Z perspektywy komunikacyjnej – skupiasz się na doborze słów, tonie głosu, strukturze wypowiedzi, np. modelu FUKO czy kanapki.
  • Z perspektywy menedżerskiej – analizujesz, jak feedback wpływa na efektywność zespołu, rozwój pracowników czy atmosferę w firmie.
  • Z perspektywy kulturowej – uczysz się, że w różnych kulturach inaczej podchodzi się do bezpośredniości, krytyki czy pochwał.
  • Z perspektywy relacyjnej – widzisz feedback jako element budowania (lub niszczenia) zaufania i otwartości w relacjach zawodowych i prywatnych.

Zmiana kontekstu nauki to nie tylko zmiana dziedziny stanowiącej punkt wyjścia do rozważań, ale też uczenie się z rozmaitych źródeł i mediów, w różnych miejscach, odmiennymi narzędziami, o różnych porach. Im więcej spojrzeń uwzględnisz, tym lepiej rozumiesz kontekst, w którym wiedza ma być stosowana – i tym łatwiej ją sobie przypomnisz i adekwatnie zastosujesz. Różnorodność bodźców, skojarzeń i ujęć jednego tematu przyspiesza tworzenie połączeń neuronalnych, a przy tym sprzyja elastyczności poznawczej – nie zamykasz się w jednej dziedzinie i sprawniej wdrażasz wiedzę w życie tam, gdzie inni nie zauważyliby takiej możliwości.

8. Wzbudzaj emocje podczas nauki

Silne emocje ułatwiają zapamiętywanie. Zauważ, że sytuacje bardzo przykre albo bardzo radosne pamiętasz z wieloma detalami, nawet jeśli były to pojedyncze wydarzenia. Możesz wykorzystać tę właściwość swojej pamięci, wprowadzając nieco emocji do nauki. Jak to zrobić?

  • Używaj osobistych przykładów do ilustrowania pojęć, których się uczysz. W ten sposób szybciej zwiążesz nowe informacje z istniejącym systemem wiedzy w swoim umyśle. Zwiększysz także zaangażowanie w naukę.
  • Angażuj ciało. Mów, moduluj głos, gestykuluj, poruszaj się, odgrywaj scenki. Bodziec fizyczny pociąga za sobą odczucia, a odczucia ułatwiają zapamiętywanie. I o to chodzi!
  • Szukaj źródeł rozbawienia, zaciekawienia czy zdumienia. Tam, gdzie możesz, baw się materiałem, np. przez rywalizację i grywalizację, zagadki, zabawne krzyżówki. Urozmaicaj sobie naukę.

9. Grupuj informacje. Na czym polega chunking?

Chunking to technika, która sprawia, że przytłaczająca masa informacji staje się bardziej przystępna. Kluczem do okiełznana dużego wolumenu wiedzy jest dzielenie i grupowanie informacji. Pozwala to lepiej wykorzystać pamięć roboczą do nauki. Pamięć robocza jest krótka i ma ograniczoną pojemność, dlatego nie przyjmie dużej porcji informacji. Grupowanie pozwala stworzyć strawne kawałki wiedzy – w sam raz dla pamięci roboczej. Ułatwia to późniejszy transfer informacji do pamięci długotrwałej.

Przykładowo, jeśli uczysz się słówek w języku obcym, możesz przypisać im kategorie i uszeregować zgodnie z tymi kategoriami. Jeśli z kolei uczysz się dat istotnych podczas jakiegoś konfliktu w historii Polski, podziel je na daty bitew zwycięskich i przegranych.

Przykładem chunkingu jest też dzielenie wiedzy na mniejsze elementy, a nauki na etapy. Np. jeśli chcesz przyswoić wzór fizyczny, skup się najpierw na zrozumieniu, co oznacza każdy symbol, a dopiero później opanuj powiązania między nimi.

/assets/images/blog/9-technik-nauki.webp

Jakie są błędy, które obniżają efektywność nauki?

Wiesz już, co robić, aby nauka była bardziej efektywna. Jednak skuteczność Twoich starań mogą obniżać typowe błędy. Oto, czego się wystrzegać:

Wielozadaniowość (multitasking) – obniża skupienie, rozprasza uwagę i pochłania sporo zasobów pamięci na przełączanie się między zadaniami. Uczenie się w międzyczasie, przy telewizorze czy podczas rozmowy z kimś nie jest dobrym pomysłem.

✅ Jednozadaniowość jest znacznie lepszym rozwiązaniem z perspektywy skutecznego uczenia się. Skup się tylko na nauce, na konkretnym zagadnieniu, w określonym czasie.

Brak snu – zmniejsza zdolność kodowania informacji.

✅ Zamiast zakuwać po nocach, wyśpij się. Wówczas nauka będzie zajmowała mniej czasu, a Ty będziesz się czuć lepiej pod każdym względem.

Nieregularność – nauka bez powtórek nie daje trwałych efektów.

✅ Zaplanuj powtórki i wpisz je w kalendarz. Ustaw przypomnienie. Skorzystaj z techniki spaced repetitions.

Pasywna nauka – czytanie i podkreślanie, słuchanie bez notowania, bezmyślne przepisywanie.

✅ Aktywna nauka – przetwarzanie, parafrazowanie, ujmowanie w różnych kontekstach, tłumaczenie innym… Jest wiele sposobów na to, aby podejść do nauki z zaangażowaniem i opracowywać treści, a nie tylko je wkuwać.

Brak testowania, czyli sprawdzania swojej wiedzy aktywnie. Czytasz dużo książek, ale potem nie weryfikujesz, ile z nich wynosisz i wdrażasz? To prowadzi do iluzji kompetencji!

✅ Sprawdzaj swoją wiedzę. Szukaj dla niej zastosowań. Opowiadaj innym, czego się nauczyłeś. Spróbuj nauczyć kogoś tego, co wiesz.

Czy style uczenia się mają znaczenie?

Jesteś wzrokowcem, słuchowcem albo kinestetykiem i zastanawiasz się, jak dopasować swój proces uczenia się do tej modalności? Mamy dla Ciebie dobrą informację – choć Twój styl uczenia się ma znaczenie i warto go uwzględniać, znacznie ważniejsze jest to, aby dostarczać sobie urozmaiconych bodźców. To multisensoryczność, czyli angażowanie wielu zmysłów, jest najskuteczniejsza!

Nie ma jednej dobrej drogi do efektywnej nauki. To dopasowanie technik i strategii do Twojego stylu uczenia się, ale też do materiału, który chcesz opanować, oraz do celu nauki. Najważniejsze jest to, abyś wiedział, jak działa mózg, co sprzyja zapamiętywaniu, a co je utrudnia, i jak można wykorzystać tę wiedzę do maksymalizowania skuteczności nauki.

Podsumowanie. Jak planować naukę, by była skuteczna?

Naukę, jak każdy świadomy proces, można i warto planować. Wdrażanie strategii efektywnego uczenia się wymaga nieco starań oraz systematyczności. Przydatne tu będą techniki zarządzania czasem i ustalania priorytetów. Oto jak zaplanować naukę krok po kroku:

  1. Ustal cel nauki. Co chcesz umieć? Kiedy chcesz to osiągnąć? Wykorzystaj metodę SMART, aby ukonkretnić ten cel.
  2. Podziel materiał na jednostki, zagadnienia do opanowania podczas jednej „jednostki lekcyjnej'. Może to być np. 1 pomodoro (25 minut + 5 minut przerwy).
  3. Stwórz harmonogram powtórek zgodnie z zasadami spaced repetitions.
  4. Weryfikuj i śledź postępy. Pomocne mogą tu być checklisty oraz apki do zarządzania zadaniami: Notion, Anki, Trello.

Skuteczna nauka języka zaczyna się od dobrego planu – a ten warto wesprzeć sprawdzonymi narzędziami do zarządzania sobą w czasie. Jeśli chcesz poznać praktyczne metody, które pomogą Ci lepiej organizować naukę i codzienne obowiązki, sprawdź nasz online kurs „Time Management - zarządzanie sobą w czasie” i ucz się tak, by naprawdę osiągać swoje cele!

Time management - zarządzanie sobą w czasie

Czas to zasób, którym da się świadomie i efektywnie zarządzać. W ramach kursu będziesz ćwiczyć skuteczne wyznaczanie priorytetów i celów oraz wzmacniać swoją motywację i koncentrację na zadaniach. Przekonasz się, które obszary zarządzania czasem masz już dobrze opanowane, a gdzie możesz jeszcze bardziej się rozwinąć.

Dowiedz się więcej


Źródła:

  1. https://ceo.org.pl/co-pomaga-uczniom-sie-uczyc-10-najwazniejszych-wnioskow/
  2. https://jaksieuczyc.pl/jak-sie-uczyc-efektywnie/
  3. Dunlosky, J., Jak uczyć uczniów, jak się uczyć? Skuteczne strategie uczenia się
  4. https://psycholog-zawitowska.pl/2017/12/03/ile-moze-trwac-koncentracja-uwagi/
  5. https://klosinski.net/notatki-metoda-cornella-i-mapy-mysli/
Newsletter
Zapisz się do naszego Newslettera i odbierz zniżkę 150 zł na pierwszy kurs online.

Nie spamujemy. Wysyłamy wartościowe treści oraz informacje o nowych kursach i promocjach.

Wyrażam zgodę na otrzymywanie od ESKK Sp. z o.o. informacji handlowych oraz marketingu bezpośredniego w formie:

* pola wymagane

Masz pytania? Potrzebujesz wsparcia?

Skontaktuj się z nami przez formularz, czat online lub telefonicznie – jesteśmy tu dla Ciebie!