10 kluczowych kompetencji przyszłości, które warto rozwijać

Co drugi pracownik będzie się musiał przekwalifikować. To przewidywanie World Economic Forum wiąże się z przemianami, jakie obserwujemy na rynku pracy. Rozwój technologii, zwłaszcza sztucznej inteligencji (AI), postępująca automatyzacja, a także szybko zyskujące na znaczeniu zielone technologie sprawiają, że do utrzymania się na rynku pracy potrzebne będą nowe kompetencje – tzw. kompetencje przyszłości.

Dowiedz się, w jakie umiejętności inwestować, aby elastycznie odnajdywać się w szybko zmieniającym się otoczeniu zawodowym. Poznaj kompetencje przyszłości i przekonaj się, które z nich już masz, a które warto zdobyć.

Kompetencje przyszłości – najważniejsze trendy

Świat zmienia się na naszych oczach w zawrotnym tempie. Pojawiają się nowe zawody i style pracy. Potrzebne są nieobecne dotąd umiejętności, a niektóre profesje przechodzą do historii. Jakie zjawiska przyczyniają się do tych zmian? Zajrzyjmy do The Future of Jobs Report 2025 opublikowanego przez World Economic Forum (WEF). Oto trendy mające największy wpływ na przeobrażenia na rynku pracy w latach 2025–2030:

1. Rosnąca dostępność narzędzi i technologii cyfrowych. Została ona oceniona jako trend związany z największymi przemianami. 60% pracodawców spodziewa się, że do 2030 r. przekształci ona ich działalność.
2. Postęp technologiczny, zwłaszcza związany z AI oraz przetwarzaniem informacji – 86% badanych pracodawców uznało je za czynniki zdolne przekształcić ich działalność.
3. Rozwój robotyki i automatyki oceniony jako potencjalne źródło transformacji przez 58% pracodawców uczestniczących w badaniu WEF.
4. Wytwarzanie, magazynowanie i dystrybucja energii nowymi metodami, szczególnie zielonymi (transformujące wg 41% badanych).

Te główne trendy będą działały rozwojowo na jedne branże, a hamująco na inne, prowadząc do poważnych przetasowań na rynku pracy. W ich efekcie ok. połowa zatrudnionych będzie musiała nabyć nowe kompetencje. Coraz szersze zastosowanie nowoczesnych technologii powoduje rosnące zapotrzebowanie na osoby, które potrafią je obsługiwać, a jednocześnie redukcję miejsc pracy o te, które można zastąpić rozwiązaniami automatycznymi. O tym, jakie kompetencje będą w cenie w najbliższych latach, powiemy dalej.

Myślisz o nowej pracy? Czytaj: Jak się przebranżowić?

Inne, niezwiązane z technologią czynniki globalnej zmiany to:

• Rosnące koszty życia i spowolnienie gospodarcze. Według szacunków WEF przyczyni się ono do zredukowania liczby stanowisk o 1,6 miliona oraz wzrostu zapotrzebowania na takie umiejętności, jak kreatywne myślenie, odporność, elastyczność i zwinność.
• Dążenie do łagodzenia zmian klimatycznych – to istotny trend kreujący nowe potrzeby, ale też nowe możliwości na rynku pracy.
• Przemiany demograficzne – starzenie się społeczeństw. Wiąże się to z malejącą liczbą osób w wieku produkcyjnym oraz rosnącym zapotrzebowaniem na usługi skupione wokół potrzeb osób starszych: opiekuńcze, pielęgnacyjne, zdrowotne. Starzenie się dotyczy głównie gospodarek o wyższych dochodach. W państwach o niższym PKB obserwuje się trend wzrostu liczby osób w wieku produkcyjnym. To z kolei oznacza rosnące zapotrzebowanie m.in. na usługi edukacyjne. Na polskim rynku pracy mierzymy się jednak z tym pierwszym zjawiskiem, czyli starzeniem się społeczeństwa.

Wszystko to sprawia, że pojawiają się nowe zawody, te niszowe zaczynają zyskiwać na znaczeniu, a jeszcze inne odchodzą do lamusa. Poniżej podpowiadamy, jakie profesje stają się coraz bardziej perspektywiczne i w jakie branże warto iść w najbliższych latach.

Przykłady zawodów wymagających kompetencji przyszłości

W nadchodzących latach dominować będą zawody związane z technologiami cyfrowymi, zieloną transformacją oraz zaawansowaną analityką. Wśród zawodów przyszłości wymienia się m.in.:

• specjalistów ds. Big Data
• inżynierów FinTech
• ekspertów AI/Machine Learning
• programistów
• specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa
• inżynierów energii odnawialnej
• projektantów UI/UX
• operatorów pojazdów autonomicznych
• zawody związane z Internet of Things (IoT).

Business Insider, powołując się na prognozy Cedefop, wskazuje także, że do 2035 r. największe zapotrzebowanie będzie na wysoko wykwalifikowanych specjalistów w branżach: technologii, ochrony zdrowia, budownictwa i transportu.

W raporcie WEF Future of Jobs znaleźć można listę zawodów z największym potencjałem wzrostu do 2030 roku, ale też takich, które wykazują tendencję do zaniku. Prezentujemy je w tabeli poniżej.

Tabela 1. Zawody, dla których liczba zatrudnionych ma wzrosnąć lub zmaleć najbardziej do 2030 r.

Źródło: World Economic Forum (2025). Future of Jobs Report 2025

Nieco inaczej prezentuje się lista zawodów, które do 2030 odnotują najszybszy wzrost albo redukcję. Zobacz, w jakich profesjach nadchodzi boom, a które będą szybko redukować liczbę stanowisk, w tabeli poniżej.

Tabela 2. Zawody, które według respondentów badania będą miały najwyższy i najniższy wzrost netto (%) do 2030 roku:

Źródło: World Economic Forum (2025). Future of Jobs Report 2025

Lista najważniejszych kompetencji przyszłości

Kompetencje przyszłości obejmują zarówno kompetencje twarde, jak i miękkie. Postaw przede wszystkim na:

• umiejętności poznawcze – analizowanie, krytyczne myślenie, rozwiązywanie złożonych problemów
• umiejętności społeczne – komunikacja, przywództwo, praca zespołowa
• kompetencje cyfrowe – programowanie, analiza danych, projektowanie technologii
• kompetencje osobiste – elastyczność, rezyliencja, odporność na stres, zarządzanie czasem, kreatywność i inteligencja emocjonalna. Pozwalają one lekko przechodzić zmiany i mierzyć się z wyzwaniami rynku pracy.

The Future of Jobs Report wskazuje 10 kompetencji kluczowych na rynku pracy do 2030 roku. Są to:

1. Myślenie analityczne
2. Odporność, elastyczność i zwinność
3. Przywództwo i wpływ społeczny
4. Myślenie kreatywne
5. Motywacja i samoświadomość
6. Kompetencje technologiczne
7. Empatia i aktywne słuchanie
8. Ciekawość i uczenie się przez całe życie
9. Zarządzanie talentami
10. Orientacja na obsługę i klienta

Te najważniejsze umiejętności omówimy dokładniej w dalszej części tekstu. W badaniu WEF wskazano też umiejętności, które najszybciej zyskują na znaczeniu. Są to:

1. Praca ze sztuczną inteligencją i Big Data
2. Obsługa sieci i cyberbezpieczeństwo
3. Umiejętności technologiczne
4. Myślenie kreatywne
5. Odporność, elastyczność i zwinność
6. Ciekawość i uczenie się przez całe życie
7. Przywództwo i wpływ społeczny
8. Zarządzanie talentami
9. Myślenie analityczne
10. Zarządzanie środowiskiem.

1. Myślenie analityczne

W natłoku informacji myślenie analityczne staje się jedną z najbardziej pożądanych umiejętności. Oznacza zdolność do logicznego porządkowania danych, rozumienia zależności, rozpoznawania wzorców i wyciągania trafnych wniosków.

W latach 2025–2030 rynek pracy będzie opierał się na danych, jednak człowiek będzie decydował, jak te dane interpretować i jakie decyzje na ich podstawie podejmować.

Myślenie analityczne pozwala nie tylko rozwiązywać problemy, ale też odróżniać fakty od opinii. Pracownicy, którzy potrafią łączyć dane z kontekstem, zyskają przewagę – niezależnie od branży.

Jak rozwijać myślenie analityczne?

• Twórz studia przypadków (case studies).
• Korzystaj z narzędzi do wizualizacji danych (np. Power BI, Tableau).
• Ucz się podstaw logiki i statystyki.

2. Odporność, elastyczność i zwinność

Odporność (resilience) oznacza umiejętność powrotu do równowagi po trudnych sytuacjach. Elastyczność (flexibility) – gotowość do zmiany planów i ról. Zwinność (agility) – szybkie reagowanie na nowe okoliczności.

W erze niestabilności, automatyzacji i pracy zdalnej pracownik przyszłości musi być mentalnie mobilny. W praktyce oznacza to: akceptowanie zmian, dostosowywanie się do nowych narzędzi i środowisk pracy oraz umiejętność działania mimo niepewności. Osoby elastyczne nie boją się utraty dotychczasowej roli, bo wiedzą, że są w stanie nauczyć się nowej.

Jak rozwijać odporność, elastyczność i zwinność?

• Praktykuj zmianę – próbuj nowych rzeczy.
• Szukaj zadań poza strefą komfortu.
• Trenuj odporność psychiczną (np. przez medytację, sport, refleksję nad porażkami).

3. Przywództwo i wpływ społeczny

Nowoczesne przywództwo nie polega już na hierarchii, lecz na wpływie, zaufaniu i umiejętności inspirowania innych. Lider przyszłości to osoba, która potrafi tworzyć kulturę współpracy, dbać o dobrostan zespołu i komunikować wizję w sposób, który nadaje pracy sens.

W latach 2025–2030 coraz więcej organizacji będzie działać projektowo i hybrydowo, więc skuteczne przywództwo wymaga empatii, transparentności i zdolności budowania relacji w środowisku rozproszonym.

Przywództwo to też umiejętność wywierania pozytywnego wpływu — nawet bez formalnego stanowiska menedżerskiego.

Jak rozwijać umiejętności przywódcze i wpływ społeczny?

• Angażuj się w projekty zespołowe – ćwicz odpowiedzialność i współdziałanie.
• Ćwicz empatyczne przywództwo – praktykuj aktywne słuchanie i konstruktywny feedback.
• Rozwijaj umiejętność wpływu bez autorytetu – buduj relacje oparte na szacunku.

Chcesz budować swój styl przywództwa na empatii i skutecznej komunikacji? Zapisz się na kurs online „Komunikacja bez przemocy” i naucz się, jak rozmawiać w sposób, który buduje zaufanie i minimalizuje konflikty.

Chcesz stać się naturalnym liderem? Sprawdź pełną ofertę szkoleń z przywództwa, które rozwiną Twoje umiejętności przywódcze.

4. Myślenie kreatywne

Kreatywność to zdolność do tworzenia nowych rozwiązań, łączenia nieoczywistych idei i wychodzenia poza schematy.

W kontekście rynku pracy 2025–2030, gdzie sztuczna inteligencja przejmie wiele powtarzalnych zadań, człowiek będzie potrzebny tam, gdzie trzeba wymyślić coś nowego – produkt, strategię, sposób komunikacji czy usługę.

Kreatywne myślenie jest też ważnym elementem w rozwiązywaniu problemów.

Jak rozwijać myślenie kreatywne?

• Obserwuj i inspiruj się różnymi dziedzinami sztuki, ale też szeroko rozumianej działalności ludzkiej, oraz naturą.
• Ucz się metod kreatywnego myślenia, jak design thinking, brainstorming, mind mapping.
• Pozwól sobie na eksperymenty i błędy.

Opanuj design thinking i zyskaj przewagę na rynku pracy! Zapisz się na kurs online design thinking.

5. Motywacja i samoświadomość

Motywacja wewnętrzna to zdolność do działania nie z przymusu, lecz z przekonania. Samoświadomość to umiejętność rozpoznawania swoich emocji, potrzeb i ograniczeń.

W dobie pracy zdalnej i rosnącej autonomii pracowników ważne staje się umiejętne zarządzanie sobą. Firmy coraz częściej poszukują ludzi samodzielnych, którzy potrafią planować swoją pracę i nie potrzebują stałego nadzoru.

Tylko osoba, która zna siebie, potrafi świadomie wybierać kierunki rozwoju, a nie reagować przypadkowo. Praca nad sobą to dziś element profesjonalizmu.

Jak rozwijać motywację i samoświadomość?

• Prowadź dziennik refleksji – zapisuj myśli, obserwacje, emocje.
• Określ swoje wartości i cele – zbuduj wewnętrzny kompas.
• Rozpoznawaj oznaki stresu i wypalenia – reaguj zanim problem się pogłębi.
• Buduj wewnętrzną siłę i odporność psychiczną – ucz się zarządzać sobą w kryzysie.

Chcesz pracować nad sobą w praktyczny sposób? Zapisz się na kurs online „Siła wewnętrzna. Odkrywanie tajników motywacji” i poznaj narzędzia, które pomogą Ci działać z wewnętrznego przekonania.

A jeśli czujesz, że Twoje zasoby mentalne się wyczerpują, skorzystaj z kursu online „Samopomoc psychiczna – budowanie siebie”.

6. Kompetencje technologiczne

Do 2030 roku każda branża, nawet najbardziej „ludzka”, jak edukacja czy opieka zdrowotna, będzie w dużej mierze cyfrowa. Sprawna obsługa technologii cyfrowych to niemal nowa forma alfabetyzacji. Nie chodzi o bycie programistą, lecz o rozumienie, jak działają narzędzia, z których korzystasz, oraz jakie możliwości Ci dają. Mogą to być np. aplikacje biurowe, systemy AI, rozwiązania chmurowe.

Osoby, które nie boją się technologii, łatwiej uczą się nowych systemów i szybciej reagują na zmiany.

Jak rozwijać kompetencje technologiczne?

• Poznawaj nowe platformy.
• Ucz się podstaw pracy z danymi i AI (np. ChatGPT, Copilot).
• Korzystaj z kursów cyfrowych umiejętności.

7. Empatia i aktywne słuchanie

Empatia to umiejętność wczucia się w perspektywę drugiej osoby, a aktywne słuchanie – skupienie na tym, co ona mówi, zamiast przygotowywania własnej odpowiedzi.

W świecie, gdzie komunikacja coraz częściej odbywa się online, zrozumienie emocji i potrzeb drugiego człowieka jest tym, co odróżnia dobrego specjalistę od przeciętnego. Empatia ma też wymiar biznesowy – pozwala lepiej projektować usługi, które naprawdę odpowiadają na potrzeby klientów.

Jak rozwijać empatię i aktywne słuchanie?

• Ćwicz obecność w rozmowie.
• Unikaj ocen.
• Zadawaj pytania otwarte.
• Poznawaj nowe punkty widzenia i próbuj je zrozumieć – nie zamykaj się w swojej bańce.

8. Ciekawość i uczenie się przez całe życie

Tempo zmian technologicznych sprawia, że wiedza dezaktualizuje się szybciej niż kiedykolwiek. Ciekawość i chęć uczenia się to więc nie dodatek, ale warunek przetrwania na rynku pracy. Pracownicy przyszłości to wieczni uczniowie, którzy nie boją się nowych narzędzi i tematów.

Ciekawość napędza nie tylko rozwój zawodowy, ale też osobisty. Pozwala wychodzić poza rutynę, kwestionować schematy i szukać lepszych rozwiązań.

Jak rozwijać ciekawość i uczyć się przez całe życie?

• Regularnie ucz się nowych rzeczy – języków, narzędzi, metod.
• Czytaj, słuchaj podcastów, uczestnicz w szkoleniach.
• Zadawaj pytania „dlaczego?” i szukaj odpowiedzi.

Chcesz dowiedzieć się, jak uczyć się efektywniej i szybciej przyswajać wiedzę? Zobacz nasz praktyczny poradnik na blogu: Jak uczyć się efektywnie – 7 sprawdzonych strategii

9. Zarządzanie talentami

To nie tylko domena działów HR. W nowoczesnych organizacjach każdy manager – a często także współpracownik – musi umieć rozpoznać potencjał innych ludzi i współtworzyć środowisko przyjazne dla rozwoju. Osoby, które potrafią pomagać innym rosnąć, stają się naturalnymi liderami.

Jak rozwijać umiejętność zarządzania talentami?

• Ucz się dawać konstruktywny feedback.
• Interesuj się potencjałem innych i szukaj sposobów na wykorzystanie pełni ich możliwości.
• Dąż do rozwijania osób wokół siebie, a nie tylko wzrostu wyników Waszej pracy.

10. Orientacja na obsługę i klienta

Każda praca ma „klienta” – czasem to odbiorca produktu, a czasem Twój współpracownik. Orientacja na obsługę i klienta to umiejętność zrozumienia potrzeb drugiego człowieka – nie tylko w kontekście sprzedaży, ale każdej interakcji zawodowej.

Orientacja na obsługę to także zdolność rozwiązywania problemów w sposób empatyczny i skuteczny. Firmy coraz bardziej koncentrują się na doświadczeniu użytkownika (customer experience, CX) – od obsługi klienta po komunikację wewnętrzną.

Jak rozwijać orientację na obsługę i klienta?

• Stawiaj pytania o potrzeby klienta.
• Ucz się języka korzyści.
• Obserwuj zachowania użytkowników. Testuj różne rozwiązania i wdrażaj te, które są bardziej przyjazne klientom.

Kompetencje techniczne vs. miękkie – co będzie ważniejsze?

Balans umiejętności miękkich i twardych to jedenasta kompetencja przyszłości! Raport WEF wskazuje, że istotne będzie łączenie wiedzy i umiejętności technicznych z umiejętnościami miękkimi. Harmonia tych dwóch aspektów pozwala lepiej odnajdywać się w zmiennym środowisku.

10 kluczowych kompetencji przyszłości to w dużej mierze umiejętności miękkie, które usprawniają pracę z ludźmi. Będą jednak wykorzystywane podczas wykonywania obowiązków związanych z nowymi technologiami, które również trzeba znać. Jaki z tego wniosek? Rozwijaj się harmonijnie – poszukuj wiedzy, szlifuj znajomość technologii i narzędzi, ale też umiejętności miękkie.

Jak rozwijać kompetencje przyszłości w praktyce?

Możesz doszkalać się samodzielnie z książek, podcastów czy filmów dostępnych na darmowych platformach streamingowych. Jeśli potrzebujesz więcej prowadzenia, sięgnij po kursy online oraz stacjonarne, podczas których idziesz ścieżką wytyczoną przez eksperta-trenera.

Dla pogłębienia tematu albo bardziej zindywidualizowanego rozwoju odpowiedni może być mentoring, podczas którego pracujesz 1 na 1. Mentor albo coach w całości skupia się wówczas na Twoich potrzebach i towarzyszy Ci w dłuższym procesie, np. przebranżowieniu, uzyskaniu awansu i innych.

Rozwijanie kompetencji przyszłości nie musi być czasochłonne ani obciążające. Skorzystaj z technik mikrolearningu. To krótkie formy edukacyjne, które zajmą zaledwie kilka minut, a pogłębią Twoją wiedzę albo sprawią, że zyskasz nową umiejętność. Przykładem mikrolearningu może być krótki tutorial prezentujący jedną funkcję Excela. Atrakcyjną formą, która łączy mikrolearning z zabawą, jest quiz.

Wiesz już, jakie kompetencje będą potrzebne na rynku pracy w najbliższych latach. Zdobywanie tych cennych umiejętności może stać się elementem Twojego planu rozwoju osobistego.

Dowiedz się, od czego zacząć rozwój osobisty – poznaj podstawy, które pomogą Ci zbudować własny plan działania.

Gotowy na kolejny krok? Sprawdź pełną ofertę kursów online New Heroes Academy i wybierz coś dla siebie z listy: od motywacji i komunikacji, przez przywództwo, aż po konkretne kompetencje zawodowe.

Źródła:

1. Future of Jobs Report 2025, World Economic Forum, 2025, https://reports.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_Report_2025.pdf
2. Mikrolearning, w: Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Mikrolearning
3. Rusak P., Praca z przyszłością. Te zawody będą królować do 2030 r., Business Insider, https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/praca-z-przyszloscia-te-zawody-beda-krolowac-do-2030-r/8bnv9jd